Telefonlara ‘Deprem’ Bildirimi: Sistem Nasıl Çalışıyor?

Son dönemde akıllı telefonlara gelen ‘deprem’ bildirimleri, birçok kişinin dikkatini çekti. Peki, bu uyarılar nasıl çalışıyor? Deprem Uyarı Sistemi, 4.5 ve üzeri büyüklükteki depremlerde kullanıcılara uyarı gönderen bir sistem olarak devreye giriyor. Bu sistem, deprem dalgalarının yayılma prensibiyle işliyor.

Nasıl Çalışıyor?

“Tekno Hayat” Programı Sunucusu Ahmet Can, telefonlarda bulunan hareket sensörlerinin bu sistemde önemli bir rol oynadığını belirtti. Bu sensörler, deprem dalgalarının yayılmaya başlamasıyla birlikte verileri toplar ve bu veriler eşlenerek telefonlara bildirim olarak gönderilir. Can, “Bu sensörden gelen verilerle beraber işleniyor ve o bölgede bulunan kullanıcılardan gelen tüm veriler eşlenip tüm kullanıcılara bildirim olarak gönderiliyor” dedi.

Odağın Üzerindeyseniz Fark Sıfır

Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz, erken uyarı sisteminin deprem dalgalarındaki hız farkına dayalı olarak çalıştığını ifade etti. Tüysüz, “Bir deprem olduğunda, odaktan iki sismik dalga çıkar: P dalgası ve S dalgası. P dalgası saniyede 6-7 km hızla ilerlerken, S dalgası 3-4 km hızla ilerler,” dedi. Sismik cihazlar birinci dalganın geldiğini tespit ettiklerinde, ikinci dalganın da geleceğini bildirerek uyarı verir. Ancak Tüysüz, “Odağın üzerindeyseniz aradaki fark sıfırdır, bu yüzden size bir erken uyarı imkanı olmaz” diyerek, erken uyarının yalnızca belirli mesafelerde etkili olabileceğini vurguladı.

Örneğin, Gemlik’teki bir deprem İstanbul’a 1-2 saniye önce uyarı gönderebilirken, İzmir’deki bir deprem İstanbul’a 15-20 saniye önce uyarı gönderebilir. Tüysüz, İstanbul için deprem erken uyarı sisteminin aktif olduğunu belirterek, Marmara Denizi’ndeki bu sistemin doğalgaz ve elektriği kesmek için kullanıldığını, çünkü uyarı süresinin birkaç saniye olduğunu ve bu sürenin kişilerin kaçıp kurtulması için yeterli olmadığını ifade etti.

Nasıl Aktif Edilir?

Bu uyarıların alınabilmesi için telefonun ayarlarında yapılması gereken bir işlem bulunuyor. Ahmet Can, “Google’ın Android işletim sistemini kullanıyorsanız, ayarlara girip güvenlik ve acil durumlar seçeneğinin altında deprem uyarıları bölümünü aktif hale getirmeniz gerekiyor” dedi.

Deprem uyarı sisteminin doğru çalışabilmesi için, kullanıcıların bu ayarı yaparak, olası bir deprem durumunda erken uyarı alabilmesi sağlanıyor.