Sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan zorluklar, hastaları çareyi internette aramaya yönlendiriyor.
Sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan zorluklar, hastaları çareyi internette aramaya yönlendiriyor. Özellikle kamu sağlık sistemine duyulan güvensizlik, bireyleri kendi kendine tanı koymaya ve internet kaynaklı bilgiye fazlaca güvenmeye itiyor. Uzmanlar ise bu durumun “siberkondri” adı verilen yeni bir kaygı bozukluğunu beslediğini belirtiyor.
Türkiye Psikiyatri Derneği Medya Kurulu üyesi Prof. Dr. Burhanettin Kaya, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada, dijitalleşmeyle birlikte sağlık bilgisine erişimin kolaylaştığını ancak bilimsel dayanağı olmayan içeriklerin bireylerde kaygıyı artırdığını vurguladı.
“İnternetteki içeriklerin büyük kısmı algoritmalar tarafından öne çıkarılıyor. Bu içerikler bilgi vermekten çok, tıklanma ve reklam gelirine odaklı. Kullanıcıların eleştirel düşünmeden bu içerikleri doğru kabul etmesi, ciddi psikolojik sonuçlar doğurabiliyor,” dedi.
Siberkondri Nedir?
Kaya, internet üzerinden hastalık belirtilerini araştırdıktan sonra gelişen kaygı durumunun “siberkondri” olarak adlandırıldığını açıkladı. Siberkondri, klasik anlamda hipokondriyazis (hastalık hastalığı) ile benzerlik taşıyor. Ancak yeni formunda, kişi sürekli doktor doktor gezmek yerine, çevrim içi aramalarla kendine tanı koymaya çalışıyor.
“Teknoloji, hastalık hastalığının şeklini değiştirdi,” diyen Kaya, özellikle yapay zekâ destekli sağlık uygulamalarının ve arama motorlarının bu eğilimi beslediğini belirtti.
Sağlık Sistemine Güvensizlik Etken
Kaya, siberkondrinin yalnızca bireysel bir kaygı bozukluğu olmadığını, aynı zamanda sağlık sistemine olan güvensizliğin bir sonucu olarak ortaya çıktığını ifade etti. Türkiye’de kamu sağlık hizmetlerinin zayıflaması, randevu sistemindeki aksaklıklar, gereksiz tetkikler ve özel sağlık sektörüne yönlendirme gibi unsurların bu sorunu derinleştirdiğini vurguladı.
“Halk, sağlığa ulaşamadıkça ve ulaştığında da yeterli tatmini bulamadıkça, çözümü internette arıyor. Ancak bu arayış, psikolojik yükü daha da artırıyor,” dedi.
Ne Yapılmalı?
Siberkondrinin önüne geçebilmek için, Kaya’ya göre, hem etkili sağlık politikaları uygulanmalı hem de bireyler psikiyatrik destek almaya yönlendirilmeli. Ayrıca medya okuryazarlığı konusunun da toplumun genel eğitiminde önemli bir yer tutması gerektiği vurgulandı.
