Tayland’da siyasi kriz derinleşiyor: Yeni bir darbe daha mı geliyor?

Anayasa Mahkemesi, Başbakan Paetongtarn Şinavatra’yı görevden uzaklaştırdı. Koalisyon çöktü, sokaklar hareketlendi. Askeri darbe söylentileri yeniden gündemde.

Tayland’da siyaset yeniden kilitlenmiş durumda. Başbakan Paetongtarn Şinavatra, Anayasa Mahkemesi kararıyla görevden geçici olarak uzaklaştırıldı. Hakkındaki görevden alma davası sonuçlanana kadar bu durumun süreceği açıklandı. Bu gelişme, ülkede “Yeni bir askeri darbe mi geliyor?” sorularını yeniden gündeme taşıdı.

Tayland, 1932’den bu yana 12 askeri darbeye sahne oldu. Özellikle son 20 yılda yaşanan siyasi krizler ve darbeler nedeniyle halk, gelişmeleri kaygıyla takip ediyor. Son olarak, iktidar koalisyonunun çökmesiyle hükümet Meclis’te yalnızca 6 sandalye farkla ayakta kalabildi. Bu durum, halkın sokağa inmesine ve başbakanın istifasını talep etmesine neden oldu.

Şinavatra ailesi yine hedefte

Görevden uzaklaştırılan Başbakan Paetongtarn’ın babası Taksin ve halası Yingluck Şinavatra da daha önce sırasıyla 2006 ve 2014’te görevden alınmıştı. Özellikle Taksin Şinavatra’ya yönelik elit öfkesi ve monarşiyle yaşadığı gerilim, ailenin siyaset sahnesindeki etkisini sürekli hedef haline getirdi.

Paetongtarn’ın görevden uzaklaştırılmasının gerekçesi ise Kamboçya sınırındaki askeri kriz sonrası yaptığı bir telefon görüşmesinde, Kamboçyalı lider Hun Sen’e “amca” demesi ve kendi askerini suçlaması olarak gösterildi. Anayasa Mahkemesi, bunun etik ihlal olduğunu savundu.

Darbenin zemini hazırlanıyor mu?

The Economist’in analizine göre, siyasi istikrarsızlık, büyüyen sokak protestoları ve hükümetin ABD ile yaşadığı ticari gerilim, ülkede yeni bir krizin habercisi olabilir. 2023 seçimlerinden birinci çıkan Halk Partisi, ordu tarafından dışlanmıştı. Ancak şimdi erken seçim çağrılarıyla birlikte tekrar etkili olmaya hazırlanıyor.

Öte yandan, monarşiyi eleştirmeyi yasaklayan düzenlemeleri değiştirmek isteyen Halk Partisi ve halkçı Pheu Thai partisi arasında güç savaşı sürerken, ordu ve geleneksel elitler yeniden sahneye çıkabilir.

Yeni başbakan kim olabilir?

Gözler şu anda Bhumjaithai Partisi lideri Anutin Çarnvirakul‘a çevrildi. Ancak Anutin’in hükümet kurabilmesi için ya Taksin yanlılarıyla ya da Halk Partisi ile uzlaşması gerekecek. Halk Partisi lideri Natthaphong Ruengpanyawut, erken seçim sözü veren her adaya destek verebileceklerini açıkladı.

Bu gelişmeler ışığında Tayland’da ordu, ya halkın temsilcileriyle uzlaşacak ya da siyasi dengeyi yeniden zorla şekillendirecek. Yeni bir askeri müdahalenin ihtimali, ülkedeki tansiyonu giderek artırıyor.