Yapay Zeka Kullanımı, Derin ve Eleştirel Düşünmeyi Geriletebilir

Akademisyenler ve eğitimciler, yapay zekanın anında ve düzenli yanıtlar sağlamasının, bireylerin sorun çözme süreçlerinde ihtiyaç duyduğu “yapıcı kafa karışıklığını” ortadan kaldırabileceğini belirtiyor. Bu durum, özellikle genç kullanıcılar arasında düşünme görevini tamamen dijital araçlara devretme eğilimini artırıyor.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) araştırmasına göre, ChatGPT kullanımının beyin etkinliğini düşürdüğü ve zamanla öğrenme motivasyonunu azalttığı ortaya çıktı. Çalışmada, katılımcılar ChatGPT, Google arama motoru veya kendi bilgileriyle yazılar yazdı; sonuçlar, yapay zekayı kullanan grubun özgün fikir üretme ve beyin aktivitesi açısından daha düşük seviyede olduğunu gösterdi.

Connecticut Üniversitesi’nden Dr. Avijit Ghosh, yapay zekanın “anında cevap” sağlama özelliğinin, John Dewey’nin tanımladığı “yapıcı kafa karışıklığını” ortadan kaldırarak derin düşünmeyi engellediğini vurguladı. Ghosh, genç kullanıcılar arasında düşünmeyi yapay zekaya devretme alışkanlığının hızla yayıldığını ve bunun uzun vadede eleştirel düşünme becerilerini zayıflatabileceğini belirtti.

Oakland Üniversitesi’nden Prof. Dr. Barbara Oakley ise yapay zekanın temel bilgi altyapısı olmayan kişilerde hataları fark etme ve öğrenme mekanizmalarını devre dışı bırakabileceğini söyledi. Oakley, özellikle sağlık, mühendislik ve finans gibi alanlarda beynin “hata sinyali” vermesinin kritik olduğunu ifade etti.

MIT araştırmasının sonuçları, düzenli yapay zeka kullanımının genç kullanıcılar için “bilişsel erozyon” riskini artırabileceğini ortaya koyuyor. Araştırma ekibi, yapay zekanın doğru şekilde entegre edilmesi halinde öğrenmeyi destekleyebileceğini, bunun ancak kullanıcıların temel bilgi ve beceri altyapısına sahip olması durumunda mümkün olduğunu vurguluyor.

Uzmanlar, eğitimde yapay zekanın kullanımına net sınırlar çizilmesi gerektiğini ve erken yaşta yoğun kullanımın geri dönüşü zor bilişsel alışkanlıklar yaratabileceğini belirtiyor. Ghosh ve Oakley, yapay zekanın bir “düşünme ortağı” olarak kullanılmasının, öğrenme ve eleştirel düşünme süreçlerini destekleyecek şekilde tasarlanmasının önemine dikkat çekiyor.