Kumdan Çipe, Çipten Yapay Zekâya: İnsanlık, Bir Avuç Kumla Konuşuyor

Yapay zekâ, yalnızca teknolojide değil, bilimde de çağ atlatıyor. Protein yapılarının çözülmesinden finans sektöründeki dönüşümlere kadar birçok alanda çığır açan sistemler, 2024 Nobel Ödülleri’ni de süpürdü.

Bir proteinin üç boyutlu şeklini bilmek, hastalıkların teşhisi, ilaç geliştirme ve biyolojik işleyişin anlaşılması açısından kritik öneme sahip. Ancak bu şekillerin manuel olarak ortaya çıkarılması yıllar alabiliyor. Bugüne kadar yalnızca 170 bin proteinin şekli belirlenebildi; oysa evrende 200 milyon farklı protein olduğu tahmin ediliyor.

Bu devasa soruna çözüm, yapay zekâdan geldi. Google’ın yapay zekâ şirketi DeepMind tarafından geliştirilen AlphaFold, daha önce çözümlenmiş protein verileriyle eğitilerek, tüm proteinlerin yapısını inanılmaz bir hızla tahmin etti. Milyonlarca yıl sürecek bir işi yalnızca bir yılda tamamladı.

AlphaFold’un başarısı, şirketin kurucularından Demis Hassabis ve bilim insanı John Jumper’a 2024 Kimya Nobel Ödülü kazandırdı. Aynı yıl içinde yapay zekânın öncülerinden Geoffrey Hinton ve John Hopfield, sinir ağları ve yapay zekânın teorik temellerine katkılarından ötürü Fizik Nobel Ödülü’ne layık görüldü.

Yapay zekâ, artık yalnızca bilim laboratuvarlarında değil; hayatın her alanında etkin. Royal Bank of Canada (RBC), yapay zekâ birimi kurarak beş yılda 1 milyar Kanada doları kâr hedefliyor. UBS, yapay zekâ destekli avatarlarla yatırım raporlarını video formatında sunuyor. JPMorgan, “Coach AI” adlı sistemiyle 1,5 milyar dolarlık tasarruf sağladı. Visa ise sahtekarlıkla mücadelede yapay zekâ modelleri kullanıyor.

1950’lerde Alan Turing’in ortaya koyduğu “makineler düşünebilir mi?” sorusu, artık yalnızca felsefi değil, pratik bir gerçekliğe dönüşmüş durumda. Turing Testi çoktan geçildi, sırada “İnsanlığın Son Sınavı” var.

Bugün, 2022’de piyasaya sürülen ChatGPT gibi üretken yapay zekâ sistemleriyle insanlık yeni bir çağa adım attı. Silikondan üretilen çiplerin düşünmeye başladığı bu dönemde, artık bir avuç kumla konuşabiliyoruz.