80 yılda bir gerçekleşiyor; nova patlaması çıplak gözle görülecek

NASA, eylüle kadar gerçekleşecek nova patlamasının gece göğünde Kutup Yıldızı kadar parlak “yeni” bir yıldız gibi, bir hafta boyunca görülebileceğini açıkladı. ABD’deki Northeastern Üniversitesinde fizik alanında yardımcı doçent olan Jonathan Blazek bunun teknik olarak yeni bir yıldız olmadığını, sadece yıldız sisteminin insanların görebileceği kadar parlak hale geleceğini söylüyor.

Bilim insanları Dünya’dan yaklaşık 3 bin ışık yılı uzaktaki T Coronae Borealis adlı yıldız sistemindeki nova patlamasının 80 yılda bir gerçekleşmesi nedeniyle bir kişinin hayatında bir kere yaşayabileceği bir deneyim olduğunun altını çiziyor.

PATLAMA BİR YILDIZIN ÇEKİRDEĞİNİN ÇÖKMESİ SONUCU OLUŞUYOR

Independent Türkçe’nin aktardığına göre süpernova patlaması bir yıldızın “çekirdeğinin çökerek” tamamen yok olması anlamına gelirken, nova patlaması yıldızın yüzeyinde meydana gelerek maddelerin uzaya fırlatılmasına yol açsa da yıldızı yok etmiyor. Bir beyaz cüce ve bir kırmızı dev yıldızı içeren sözkonusu yıldız sistemindeyse bu türden son patlama 1946’da gerçekleşti. Bu yılki patlamadan sonra da yaklaşık 80 yıl daha böyle bir olay yaşanması beklenmiyor. 

T Coronae Borealis gibi iki yıldızın birbirine çok yakın olduğu sistemlerde kırmızı devden gelen madde sürekli beyaz cücenin yüzeyine dökülüyor. Bu durumun zaman içinde yarattığı basınç ve ısı, nihayetinde patlamayı tetikliyor.

Louisiana Eyalet Üniversitesi’nde fizik ve astronomi alanında emeritus profesör olan Bradley Schaefer bu olayı uzayda patlayan bir hidrojen bombasına benzeterek esasen Dünya’dan görülecek şeyin bunun sonucunda ortaya çıkan ateş topu olacağını belirtiyor.

Blazek ise “Beyaz cüce çok daha küçük ve çok daha yoğun olduğundan beyaz cücenin üzerinde çoğunlukla hidrojen ve belki biraz da helyumdan oluşan küçük bir disk meydana geliyor” diyor.

Bunun yeterince birikmesiyle de aslında tutuşuyor. Bu tam anlamıyla ateş gibi bir yanma değil; termonükleer bir yanma ve hidrojenin füzyon reaksiyonu geçirmesi sözkonusu.

Corona Borealis takımyıldızında gerçekleşecek patlama birkaç gün boyunca çıplak gözle görüldükten sonra sönmeye başlayacak. Öte yandan NASA, parlaklığı azaldıktan sonra bile patlamanın dürbünle yaklaşık bir hafta boyunca gözlemlenebileceğini belirtiyor.